Bwlio: Llais/Voice

Diolch unwaith eto i Ffrwti am y darn hwn.

Dyma'r fideo a wnaeth ysbrydoli'r perfformiwr ifanc o Bwllheli, Elgan Rhys, i greu'r perfformiad newydd Llais/Voice ac i fynegi ei brofiadau yntau o gael ei fwlio.


Mi gefais i sgwrs gydag Elgan yn ddiweddar i gael gwybod mwy amdano ef ei hun ac am y syniad tu ôl i' w gynhyrchiad newydd.

Mae stori Amanda Todd yn un hynod drist ac mae ei fideo pwerus hi wedi helpu miloedd o bobl ifanc ledled y byd i siarad am eu profiadau a'u hofnau gan eu harbed rhag y gwirionedd dychrynllyd o broblemau'n ymwneud â bwlio ac iselder. Mae Elgan Rhys yn un ohonynt. Eglurodd Elgan wrtha pam aeth o ati i greu'r perfformiad ar ôl gweld y fideo. "Pan wyliais i’r fideo am y tro cyntaf, y peth ddaru nharo i oedd y ddelwedd o Amanda Todd yn dal ‘flashcard’ a ninnau ddim yn gweld ei hwyneb hi... a’r ffaith ei bod hi’n amlwg yn methu siarad am ei phrofiadau. Roedd o’n dorcalonnus gwylio’r ferch yn hollol unig, a’r diffyg cyfathrebu yn ei bywyd." 

Y diffyg cyfathrebu hwnnw sy'n ganolbwynt i Llais/Voice. Does dim siarad na deialog. Mae'n cael ei alw'n berfformiad 'di-lafar'. "Mae’r ffaith bod y perfformiad yn hollol ddi-lafar ac yn weledol ofnadwy yn her i'r gynulleidfa, ac i mi! Y bwriad ydy eu bod nhw wastad yn meddwl, a bod dim eiliad o orffwys." Mae'r cysyniad yn atsain rhai o symtomau person sy'n dioddef o bryder neu iselder. At hynny, ychwanegodd Elgan, "mi fydd pawb yn cael profiad hollol wahanol ac yn cael cyfle i ddehongli y darn fel y fynnen nhw."

Gobaith y perfformiwr ifanc yw cynnig profiad gwahanol i fynychwyr cyson y theatr, "dydan ni ddim eisiau i’r gynulleidfa ddod i mewn i’r gofod, gwylio’r perfformiad, a dyna ei diwedd hi... mi fyddwn ni’n sicrhau bod eu profiad nhw yn parhau tu allan i’r gofod perfformio."

Mae'n gyfnod cyffrous i Elgan. Dyma gynhyrchiad cyntaf ei gwmni o, Pluen, ac yn wir y rheswm tu ôl i sefydlu'r cwmni. "Mae’r datblygu’r prosiect wedi digwydd dros gyfnod o flwyddyn a hanner – a hynny yn ystod fy amser ym Mhrifysgol De Cymru, cyfnod preswyl yn Theatr y Sherman ac yng Nghanolfan y Mileniwm. Dw i wedi bod ddigon ffodus i gael cefnogaeth Cyngor Celfyddydau Cymru gyda’r prosiect hefyd – felly mae eu ffydd nhw yndda i, yn sicr wedi fy annog a fy ysbrydoli i i ddechrau cwmni fy hun."

Ond yng nghanol y cyffro o fynd â'r perfformiad o Gymru i'r Alban (bydd Llais/Voice ymlaen yng Ngŵyl y Fringe Caeredin), mae'r nerfau yn cael eu cosi gan y sefyllfa, ac Elgan yw'r cyntaf i gyfaddef hynny. "Wel, mae hwn yn ddarn hunangofiannol, ac yn hollol onest, felly dw i’n eithaf nyrfys am rannu popeth gyda’r gynulleidfa. Ond, dyna yw’r math gorau o theatr!"