O fyd amaeth daw "rhoi'r ffidil yn y to": teclyn oedd y ffidil i hau
hadau drwy dynnu bwa nôl a mlaen; ar ôl gorffen câi ei hongian yn y to.
(Diolch i Ein Cymraeg)
Croeso!
Blog ar gyfer pobl sy'n dysgu Cymraeg yn ardal Aberteifi yw hwn. Mae'n cynnwys adnoddau ac erthyglau sy'n berthnasol i'n dosbarthiadau sgwrsio. Byddwn ni'n trafod ystod eang o destunau yn ystod y flwyddyn (garddio, byd y natur, byd busnes a gwaith, hanes lleol, coginio, tafodiaith, barddoniaeth i enwi ond rhai o'r pynciau) gan edrych ar wahanol fathau o'r iaith. Croeso i bawb sydd am ddatblygu eu sgiliau Cymraeg.
Friday, 28 February 2014
Rhoi'r ffidil yn y to
Labels:
ein Cymraeg,
gair,
geiriau,
iaith,
idiomau,
priod-ddullau
Tuesday, 25 February 2014
Adleoli Pencadlys S4C
Mae’r drafodaeth wedi bod yn un brwd dros yr wythnosau diwethaf
ynglŷn â dyfodol Pencadlys S4C, ar ôl i’r Sianel gyhoeddi eu bod nhw’n
ystyried symud o Gaerdydd.
Caernarfon a Chaerfyrddin yw’r ddwy dref sydd wedi rhoi eu henwau ymlaen hyd yn hyn, gyda chynnig Caernarfon yn cael ei harwain gan Gyngor Gwynedd a chais Caerfyrddin wedi’i arwain gan Brifysgol Y Drindod Dewi Sant.
Mae’r ddwy ymgyrch wedi bod yn pwysleisio rhai o fanteision dewis eu trefi nhw fel lleoliad Pencadlys y sianel – ond mae’n bosib y gall S4C benderfynu aros yng Nghaerdydd.
Caerfyrddin?
Cynhaliwyd cyfarfod yr wythnos diwethaf yng Nghaerfyrddin gan grŵp Egin sydd yn ymgyrchu i ddod a’r Pencadlys i’r dref.
Maen nhw’n dadlau y byddai’n hwb enfawr i ardal Sir Gaerfyrddin a Cheredigion, ble mae’r Gymraeg wedi dirywio, yn ôl y Cyfrifiad diwethaf.
Maen nhw hefyd yn pwyntio at sefydliadau fel y Theatr Genedlaethol yng Nghaerfyrddin fel rhai all gyfrannu at greu hwb creadigol a diwylliannol yn y dref.
Os 'dych chi'n cytuno gyda'r bobl yma, cewch chi arwyddo llythyr agored at Awdurdod S4C (yn fan hyn) .
Caernarfon?
Ar y llaw arall mae ymgyrchwyr o blaid Caernarfon wedi dadlau y byddai modd creu hwb cyfryngol yn y gogledd petai pencadlys S4C yn symud i’r dref.
Mae’r ardal eisoes yn gartref i nifer o gwmnïau cyfryngol llai gan gynnwys nifer yn adeilad Galeri’r dref, ynghyd a chanolfan Pontio a stiwdios y BBC ym Mangor.
Byddai creu clwstwr o sefydliadau cyfryngol a chreadigol o gwmpas Caernarfon hefyd yn cydbwyso llawer o swyddi sydd ar hyn o bryd yn mynd i Gaerdydd, yn ôl cefnogwyr.
… neu aros yng Nghaerdydd?
Wrth gwrs gall S4C benderfynu nad ydyn nhw am symud eu Pencadlys o gwbl, ac aros yn eu lleoliad presennol yng Nghaerdydd.
Mae rhai’n dadlau y byddai hyn yn arbed ar gostau symud, a bod canolfan yn y brifddinas yn gwneud mwy o synnwyr beth bynnag.
Felly ble ydych chi’n credu dylai Pencadlys S4C fod?
(Diolch i Golwg360)
Caernarfon a Chaerfyrddin yw’r ddwy dref sydd wedi rhoi eu henwau ymlaen hyd yn hyn, gyda chynnig Caernarfon yn cael ei harwain gan Gyngor Gwynedd a chais Caerfyrddin wedi’i arwain gan Brifysgol Y Drindod Dewi Sant.
Mae’r ddwy ymgyrch wedi bod yn pwysleisio rhai o fanteision dewis eu trefi nhw fel lleoliad Pencadlys y sianel – ond mae’n bosib y gall S4C benderfynu aros yng Nghaerdydd.
Caerfyrddin?
Cynhaliwyd cyfarfod yr wythnos diwethaf yng Nghaerfyrddin gan grŵp Egin sydd yn ymgyrchu i ddod a’r Pencadlys i’r dref.
Maen nhw’n dadlau y byddai’n hwb enfawr i ardal Sir Gaerfyrddin a Cheredigion, ble mae’r Gymraeg wedi dirywio, yn ôl y Cyfrifiad diwethaf.
Maen nhw hefyd yn pwyntio at sefydliadau fel y Theatr Genedlaethol yng Nghaerfyrddin fel rhai all gyfrannu at greu hwb creadigol a diwylliannol yn y dref.
Os 'dych chi'n cytuno gyda'r bobl yma, cewch chi arwyddo llythyr agored at Awdurdod S4C (yn fan hyn) .
Caernarfon?
Ar y llaw arall mae ymgyrchwyr o blaid Caernarfon wedi dadlau y byddai modd creu hwb cyfryngol yn y gogledd petai pencadlys S4C yn symud i’r dref.
Mae’r ardal eisoes yn gartref i nifer o gwmnïau cyfryngol llai gan gynnwys nifer yn adeilad Galeri’r dref, ynghyd a chanolfan Pontio a stiwdios y BBC ym Mangor.
Byddai creu clwstwr o sefydliadau cyfryngol a chreadigol o gwmpas Caernarfon hefyd yn cydbwyso llawer o swyddi sydd ar hyn o bryd yn mynd i Gaerdydd, yn ôl cefnogwyr.
… neu aros yng Nghaerdydd?
Wrth gwrs gall S4C benderfynu nad ydyn nhw am symud eu Pencadlys o gwbl, ac aros yn eu lleoliad presennol yng Nghaerdydd.
Mae rhai’n dadlau y byddai hyn yn arbed ar gostau symud, a bod canolfan yn y brifddinas yn gwneud mwy o synnwyr beth bynnag.
Felly ble ydych chi’n credu dylai Pencadlys S4C fod?
(Diolch i Golwg360)
Wednesday, 19 February 2014
Ann Griffiths - Wele'n sefyll rhwng y myrtwydd
Wele'n sefyll rhwng y myrtwydd
Wrthrych teilwng o'm holl fryd:
Er mai o ran yr wy'n adnabod
Ei fod uwchlaw gwrthrychau'r byd:
Henffych fore
Y caf ei weled fel y mae.
Rhosyn Saron yw ei enw,
Gwyn a gwridog, teg o bryd;
Ar ddeng mil y mae'n rhagori
O wrthrychau penna'r byd:
Ffrind pechadur,
Dyma'r llywydd ar y môr.
Beth sydd imi mwy a wnelwyf
Ag eilunod gwael y llawr?
Tystio'r wyf nad yw eu cwmni
I'w gystadlu a'm Iesu mawr:
O! am aros
Yn ei gariad ddyddiau f'oes.
Cyfeithiad gan Richard Gillion
See he stands among the myrtles
Object worthy of my heart;
Although in part, I know
He is above the objects of the world:
Hail the morning
I saw him as he is.
Rose of Sharon is his name,
White and rosy, fair of heart;
Than ten thousand he is better
Of objects the world prescribes:
A sinner's Friend,
Here is his pilot on the sea.
What is there more for me to do
With wretched idols of the earth?
I testify that there company is not
To compete with great Jesus:
O to stay
In his love the days of my life!
Monday, 17 February 2014
Ann Griffiths - Er mai cwbwl groes i natur
Diolch i Brifysgol Caerdydd http://www.anngriffiths.cardiff.ac.uk/cynnwys.html am destun yr emyn hardd hwn.
1. Er mai cwbwl groes i natur
Yw fy llwybyr yn y byd,
Ei deithio a wnaf, a hynny’n dawel,
Yng ngwerthfawr wedd dy wyneb-pryd;
Wrth godi’r groes ei chyfri’n goron,
Mewn gorthrymderau llawen fyw;
Ffordd yn uniawn, er mor ddyrys,
I ddinas gyfaneddol yw.
2. Ffordd a’i henw yn ‘Rhyfeddol’,
Hen, a heb heneiddio, yw;
Ffordd heb ddechrau, eto’n newydd,
Ffordd yn gwneud y meirw’n fyw;
Ffordd i ennill ei thrafaelwyr,
Ffordd yn Briod, Ffordd yn Ben,
Ffordd gysegrwyd, af ar hyd-ddi
I orffwys ynddi draw i’r llen.
3. Ffordd na chenfydd llygad barcut
Er ei bod fel hanner dydd,
Ffordd ddisathar anweledig
I bawb ond perchenogion ffydd;
Ffordd i gyfiawnhau’r annuwiol,
Ffordd i godi’r meirw’n fyw,
Ffordd gyfreithlon i droseddwyr
I hedd a ffafor gyda Duw.
4. Ffordd a drefnwyd cyn bod amser
I’w hamlygu wrth angen-rhaid
Mewn addewid gynt yn Eden
Pan gyhoeddwyd Had y Wraig;
Dyma seiliau’r ail gyfamod,
Dyma gyngor Tri yn Un,
Dyma’r gwin sy’n abal llonni,
Llonni calon Duw a dyn.
Cyfieithiad
Diolch i Richard Gillion am y cyfieithiad.
1. Er mai cwbwl groes i natur
Yw fy llwybyr yn y byd,
Ei deithio a wnaf, a hynny’n dawel,
Yng ngwerthfawr wedd dy wyneb-pryd;
Wrth godi’r groes ei chyfri’n goron,
Mewn gorthrymderau llawen fyw;
Ffordd yn uniawn, er mor ddyrys,
I ddinas gyfaneddol yw.
2. Ffordd a’i henw yn ‘Rhyfeddol’,
Hen, a heb heneiddio, yw;
Ffordd heb ddechrau, eto’n newydd,
Ffordd yn gwneud y meirw’n fyw;
Ffordd i ennill ei thrafaelwyr,
Ffordd yn Briod, Ffordd yn Ben,
Ffordd gysegrwyd, af ar hyd-ddi
I orffwys ynddi draw i’r llen.
3. Ffordd na chenfydd llygad barcut
Er ei bod fel hanner dydd,
Ffordd ddisathar anweledig
I bawb ond perchenogion ffydd;
Ffordd i gyfiawnhau’r annuwiol,
Ffordd i godi’r meirw’n fyw,
Ffordd gyfreithlon i droseddwyr
I hedd a ffafor gyda Duw.
4. Ffordd a drefnwyd cyn bod amser
I’w hamlygu wrth angen-rhaid
Mewn addewid gynt yn Eden
Pan gyhoeddwyd Had y Wraig;
Dyma seiliau’r ail gyfamod,
Dyma gyngor Tri yn Un,
Dyma’r gwin sy’n abal llonni,
Llonni calon Duw a dyn.
Cyfieithiad
Although wholly against nature Is my path in the world, Travel it I will, and that quietly, In thy valuable presence of thy countenance; While raising the cross counting it a crown, In oppressions joyful alive; A straight road, though so entangled, Is to an inhabited city. A Road whose name is 'Wonderful', Old, yet without ageing, it is; A Road without beginning, still new, A Road making the dead alive; A Road to win its travellers, An Espoused Road, A Chief Road, A consecrated Road, I will go all along it To finish in it beyond the curtain. A Road the buzzard's eye shall not discern Although it be like mid-day, A Road untrod unseen By all but the possessors of faith; A Road to justify the ungodly A Road to raise the dead alive, A lawful Road for transgressors To peace and favour with God. A Road which was prepared before time was To be revealed against a necessity In the promise of old in Eden When the Seed of the Woman was announced; Here are the foundations of the second covenant, Here is the counsel of the Three in One, Here is the wine which is able to cheer, To cheer the heart of God and man. Addorn my soul with thy image, Make me a terror in thy hand, To hell, corruption and fleshliness, As they see me here and yonder: O to fellowship with thy name! Ointment poured forth it is, Salting the world, while smelling sweetly Of the lovable gifts of Christ my God. My heart would renounce Every idol, small and large, For there to be on it engraved The image of an object above the earth, Forever worthy to be adored, Loving him, and revering him, in the world, The life of a myriad from the jaws of death Is had in his costly blood.
Diolch i Richard Gillion am y cyfieithiad.
Thursday, 13 February 2014
Beth yw Radio Beca?
Beth yw Radio Beca ? |
![]() |
Gorsaf radio newydd ar gyfer gorllewin Cymru.
2 O le fydd Radio Beca’n darlledu?
O fast Blaenplwyf, Preseli a Charmel (Cross Hands). Ac ar y we, hefyd, wrth gwrs.
3 Yn Gymraeg?
Ie – o amser brecwast hyd at amser te yn ddi-stop. Gyda’r nos bydd rhaglenni Saesneg (a Pwyleg hefyd, falle) i helpu pobl ddi-Gymraeg ddysgu am le ma’ nhw’n byw.
4 Ble fydd stiwdios Radio Beca?
Bobman. Ym mhob rhan o’r tair sir. Ble bynnag ma’ bobol am gasglu gyda’i gilydd i greu rhaglenni neu i gyfrannu eitemau.
5 Ond ma’ rhaid cael stiwdio ar gyfer darlledu, ond-o’s-e?
Nago’s. Dim bellach. Mi fydd Radio Beca yn hyfforddi pobol yn eu cymdogaethau i ddefnyddio lap-top, i-phone neu i-pad ar gyfer creu rhaglenni yn lleol i’w darlledu ar draws tonfeddi Radio Beca.
6 Pwy yw Radio Beca?
Ni yw Radio Beca. Pawb a phob un sydd am fod yn rhan o’r fenter a’r cyffro. Fel ein neuaddau pentref rhywbeth y byddwn ni’n adeiladu ein hunain ar gyfer ni’n hunain fydd Radio Beca. Menter gydweithredol – yn llythrennol: ni (i gyd) yn gweithio gyda’n gilydd.
7 Fel siopau John Lewis?
Digon tebyg. Ma’ pawb sy’n gweithio yn y siopau yn berchen ar y cwmni. Ma’ nhw’n gweithio dros ei gilydd, yn yr un ffordd a mae aelodau clybiau ffermwyr ifainc yn gweithio dros ei gilydd. Mi fydd pawb sydd yn helpu adeiladu Radio Beca yn berchen ar Radio Beca. Byddwn ni gyd yn gweithio dros ein gilydd. Gyda’n gilydd byddwn yn cryfhau cymdogaethau’r Gymraeg.
8 Siwt alla’i helpu adeiladu Radio Beca?
Trwy dalu £100 a dod yn Aelod Sylfaenol – un o’r miloedd o aelodau ar draws siroedd y gorllewin fydd yn creu sylfaen Radio Beca. (Yn unigolyn, ar ran cymdeithas, cangen leol, clwb, capel neu eglwys neu fusnes)
9 Pryd alla’i wneud hynny?
Ar ddydd Gŵyl Dewi. Ymhob cymdogaeth ar draws y gorllewin mi fydd cyfle i unigolion, cymdeithasau, capeli, clybiau a busnesau dalu £100 a dod yn Aelod Sylfaenol. (Bydd posteri a chyhoeddiadau lleol yn eich cyfeirio at ble yn union mae ymaelodi yn eich hardal chi.)
10 Oes rhaid talu’r £100 yn un swm?
Nago’s. Gallwch addo i dalu’r aelodaeth ar draws cyfres o fisoedd.
11 Fydda’i ar y’n ennill o gyfrannu £100?
Na fyddwch. Ddim yn eich poced. Ond mi fyddwch ar eich hennill o wybod i chi fod yn rhan o fenter sydd yn ein galluogi ni - pobol cefn gwlad y gorllewin - i sefyll, unwaith eto, ar ein traed y’n hunain. Nid edrych yn hiraethus tua’r gorffennol byddwn ni. Nid achwyn chwaith ond sefyll gyda’n gilydd. Gwneud rhywbeth gyda’n gilydd. Adeiladu’r dyfodol – gyda’n gilydd.
RADIO BECA – nid eich radio chi. Ein radio NI
Tuesday, 11 February 2014
Cadeiriau
PEIDIWCH Â GALW FI'N GADEIRYDD
GALWCH FI'N GADAIR!
Uchelgais ambell
un yw ennill cadair
eisteddfod,
swyddogol neu genedlaethol,
awch arall cael
eisteddian mewn cadair
un siglo, nid
sigledig, ar derfyn dydd
a hynny ger
tanllwyth o ymddiddan,
ambell gadair sy'n urddasol foethus
fel Cadair Cadeirydd y Cyngor,
yn solet, suddog,
os nad esmwyth
bob tro, a beth am gadair Barnwr
un rymus ar y naw
uwch lol
daearolion?
Yn iau, ar ôl
symud i'r wlad
clywais am olchi
'cadeiriau'!
methu deall y byd
amaethu a'r dull
o esmwytháu da,
ar eu penliniau.
Ond ddoe, penderfynodd geneth
a fu fel myfi yn
darbwyllo'r byd
bod rhagor i
ferch na bod yn brennaidd,
ei bod AM fod yn
gadair,
a beth ellwch chi ei wneud
gyda sylw mor
wirion, ond
eistedd arni.
(Menna Elfyn)
awch - eiddgarwch (keenness, eagerness)
tanllwyth - tân mawr (a blazing fire)
ymddiddan - sgwrs
urddasol - yn llawn urddas (dignified, stately)
suddog - o suddo (sink)
ar y naw - ofnadwy (terribly, awfully)
iau - 'ifancach'
esmwytháu - to ease, smoothe
darbwyllo - perswadio
prennaidd - stiff, mor anhyblyg â darn o bren
Friday, 7 February 2014
Sut mae dweud "yawn" yn Gymraeg?
Dyfylu gen yw'r term Cymraeg cywir am 'yawn' yn ôl y geiriadur, ond dyma rai awgrymiadau o "Maes-e".
"Dwi'm yn meddwl y bysa fawr o neb yn deud dylyfu gen yn naturiol."
"Dwi'm yn meddwl y bysa fawr o neb yn deud dylyfu gen yn naturiol."
"Yawnan" dwi'n glywed! Fyswn i byth yn dweud hynny ond yn hytrach "agor y' ngheg".
Rydw i a phawb yn fy nheulu i yn dweud gapo.
Thursday, 6 February 2014
Gweld dy wyneb
Ar ôl derbyn cwyn heddiw nad yw'r blog hwn wedi cael ei ddiweddaru ers sbel, dyma i chi gân hyfryd gan Gwilym Morus.
Mae hi'n berffaith wir
Fy mod i'n dy garu di.
Saith o'r gloch
Yn disgwyl am dy wyneb di.
Fel disgwyl am ryw
Blentyn agos atat ti.
Agos ata i, ata i.
Pan oeddwn i yn cael aros yn dy dŷ
A chwarae gyda'r syniad
O'r wawr yn deffro drosom ni, drosom ni.
Na, fasen nhw ddim wedi gallu galw neb i'n dal ni.
Llithro dros y ffin o gynhesrwydd
Pob eiliad
O olwg d'wyneb di
Yn gwneud y symud
Mor rhwydd
Mae hi'n berffaith wir
Fy mod i'n dy garu di.
Saith o'r gloch
Yn disgwyl am dy wyneb di.
Fel disgwyl am ryw
Blentyn agos atat ti.
Agos ata i, ata i.
Pan oeddwn i yn cael aros yn dy dŷ
A chwarae gyda'r syniad
O'r wawr yn deffro drosom ni, drosom ni.
Na, fasen nhw ddim wedi gallu galw neb i'n dal ni.
Llithro dros y ffin o gynhesrwydd
Pob eiliad
O olwg d'wyneb di
Yn gwneud y symud
Mor rhwydd
Subscribe to:
Posts (Atom)